Echo Darłowa
Spółdzielnia Pracy Rybołówstwa Morskiego „Ławica”
Drugim po „Kutrze”, co do ważności przedsiębiorstwem połowowym i przetwórczym w Darłowie była Spółdzielnia Pracy Rybołówstwa Morskiego „Ławica” w Darłowie, położona w Darłówku przy ul. Kotwicznej 2. Swoje korzenie darłowska „Ławica” miała w usteckiej SPRM „Łosoś” i w Derłowskiej Spółce Rybackiej powstałej w 1945 r. Bezpośrednio do założenia „Ławicy” doszło 15 września 1957 r., kiedy to 17 darłowskich rybaków i przetwórców zrzeszonych w SPRM „Łosoś” wydzieliło się wraz z częścią majątku i utworzyło własną Spółdzielnię Pracy i Rybołówstwa Morskiego „Ławica” w Darłowie. Pierwszym prezesem spółdzielni został Hieronim Fiodorow późniejszy kustosz Muzeum w Zamku Książąt Pomorskich. Początkowo terenem działalności spółdzielni został Bałtyk i województwo koszalińskie. Przedmiotem działalności zostały połowy ryb, ich przetwórstwo oraz zbyt. W wianie od „Łososia” nowa spółdzielnia otrzymała 7 kutrów i cztery łodzie do haczykowych połowów łososi. Sąd w Słupsku zarejestrował SPRM 30 października 1957 r. Rok później rybacy „Ławicy” złowili 276,9 ton ryb, w tym 237,5 ton dorsza, 32,3 tony śledzia, 0,3 tony ryb płaskich i 0,1 ton szprota. W 1962 r. zakupiono trzy kutry typu STOREM – 48 i rok później następne trzy tego samego typu. Otrzymały one oznaczenia: DAR 8, DAR 10, DAR 41, DAR 70, DAR71, DAR 73. Z tej samej Stoczni Remontowej w Szczecinie w 1966 r. zakupiono jeszcze DAR 3 i DAR 9. Wszystkie te kutry miały następujące charakterystyki: długość 17,1 – 17,5 m; szerokość 5,2 – 5,3 m; zanurzenie 2,55 m; pojemność brutto 42 – 43 ton; nośność – 18 ton. Silnik Puck – o mocy 120 KM nadawał im prędkość – 8,5 węzła, a załoga liczyła 4-5 osób. Kutry miały pomocnicze ożaglowanie typu kecz o powierzchni 32 m2. W latach 1963 – 1968 zmieniano czterokrotnie prezesów spółdzielni. Najgorzej było z otrzymaniem przydziału na jakiekolwiek materiały, czy urządzenia. Spółdzielczość rybacką umieszczono na końcu łańcucha przydziałowego. Rok 1968 spółdzielnia zakończyła stratą w wysokości 5,5 miliona zł. Nowym prezesem spółdzielni wybrano wtedy Barbarę Zaranowską. Sprzedano wówczas część floty połowowej, a pozostawiono jedynie te przystosowane do połowu łososi. W następnym roku sprzedano także pozostałe kutry i łodzie. Już w 1970 r. uległa znacznej poprawie sytuacja spółdzielni. Do 1975 r. zlikwidowano zadłużenie i powrócono do morskich połowów ryb. Na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych spółdzielnia zatrudniała 64 pracowników, w tym 38 rybaków i 16 robotników lądowych. Rocznie łowiono 755 ton ryb, w tym 597 t dorszy, 70 t fląder, 28 t śledzi i 5 t łososi. Zajmowano się wędzeniem nie tylko szprota, śledzi i fląder, ale również makreli. W roku 1975 złowiono 881 ton ryb, a w latach 1978 i 1979 złowiono odpowiednio 797 i 860 ton ryb. „Ławica” zatrudniała w 1975 r. 40 rybaków, a w latach 1978 i 1979 odpowiednio 44 i 42 rybaków. Roczne połowy na jednego rybaka w tonach wynosiły w latach: 1975 – 22; 1978 – 18,1, 1979 – 20,5 . W tym samym czasie w PP i UR „Kuter” w przeliczeniu na jednego poławiano od 51,2 do 63,2 tony. W 1979 r. zatrudnienie w spółdzielni wzrosło do 83 osób, w tym 43 rybaków i 22 kobiety pracujące w przetwórstwie ryb. Część ryb do dalszego przetworzenia skupowano od prywatnych rybaków oraz od innych firm. W roku 1980 obowiązki prezesa SPRM powierzono Barbarze Stadnik. Rok później kupiono dalsze 6 kutrów rybackich. W latach osiemdziesiątych poławiano ryby na 11 kutrach 17 – metrowych i 12 łodziach. Roczne połowy wzrosły do 1800 ton. Oprócz ryb bałtyckich kupowano i przetwarzano sardynki i ostroboki. Marynowano wtedy śledzie w różnych zalewach jak np.: kminkowej, jałowcowej, koperkowej, z papryką, ze śliwką, z sałatką warzywną, po małopolsku itp. Produkowano również filety marynowane z grzybkami w zalewie estragonowej i na słodko (po skandynawsku). Ponadto marynowano ostroboka i filety z dorsza. Rocznie wtedy „Ławica przetwarzała ponad 2500 ton ryb morskich i zatrudniała 116 pracowników, w tym 76 rybaków. Od końca września 1989 r. „Ławicą” zarządzał Marian Brańczko. Realizowane kontrakty eksportowe poprawiły kondycję spółdzielni jedynie na kilka lat. W 1995 r. poprzez wykupienie swoich długów znowu pracowano na własne konto. Prezesem SPRM była wtedy Danuta Pakmur. Roczne bilanse znowu wykazywały spore zyski. Stopniowe ograniczenia i zmniejszenie połowów oraz utrata zagranicznych rynków zbytu pogarszały stopniowo wyniki spółdzielni i doprowadziły do jej zadłużenia. Od 1 sierpnia 2002 r. rozpoczęła się likwidacja upadłej SPRM. Cała załoga licząca 54 pracowników otrzymała wypowiedzenia z pracy. Za główną przyczynę upadłości uznano trzymiesięczny zakaz połowów dorszy w okresie letnim. Uwiązana flota nie dostarczała ryb do przetwórstwa, a opłaty, składki na ZUS i podatki musiano płacić. Reasumując prawie półwieczna działalność „Ławicy” dobrze się zapisała w annałach gospodarki morskiej Darłowa.Jeżeli Szanowni Czytelnicy mają dokumenty, zdjęcia lub artykuły prasowe, dotyczące SPRM „Ławica”, proszę o skontaktowanie się z autorem tego szkicu w celu uzupełnienia dziejów tej spółdzielni. Telefon 094 3142041
L. Walkiewicz
Darłowo, ED 8/2006
