Echo Darłowa
Przemiany w darłowskim porcie
W piątek 16 maja 2008 r. po wcześniejszym odbiorze technicznym uroczyście otwarto inwestycję, która zmodernizowała dolną część portu Darłowo. Z tej okazji warto sobie przypomnieć jak wyglądał i działał ten port w czasach PRL-u oraz porównać go z obecnym portem. Kilkanaście lat temu darłowskie „okno na świat” było zewsząd ogrodzone wysokim płotem i niedostępne ani dla mieszkańców ani dla turystów, nie mówiąc już o samochodach czy innych środkach komunikacji. Tylko uprzednio skontrolowane i mające zezwolenie samochody mogły dotrzeć w wyznaczone miejsca. Strażnicy pilnowali portu dzień i noc. Aby dostać się do jego części trzeba było mieć przepustkę. Również WOP pilnował dostępu do portu nie tylko od strony morza. Pod żadnym pozorem nie wolno było fotografować portu czy jego przestarzałych urządzeń. Na terenie portu i firm z nim związanych były kiepskie drogi i nabrzeża. Nie przestrzegano w nim, (gdyż nie były ustanowione) żadnych przepisów dotyczących ochrony środowiska. Sporą część złowionych ryb wywożono np. do Zabrza, gdzie znajdowała się duża przetwórnia ryb. W drodze często psuły się całe transporty ryb.
Po upadłych przedsiębiorstwach takich jak np.: PP i UR „Kuter”, Spółdzielni Rybołówstwa Morskiego „Ławica” i innych pozostały jedynie na falochronie wschodnim pamiątkowe tablice. W pierwszych latach trzeciej RP upadały przedsiębiorstwa państwowe i spółdzielcze, a nowe podmioty gospodarcze szybko dorabiały się na ich majątku.
Dopiero Ustawa o portach i przystaniach morskich opublikowana w 1997 r. dała podstawy do tworzenia podmiotów zarządzających portami. Darłowski samorząd po przeanalizowaniu wszystkich za i przeciw postanowił w końcu 1999 r. skomunalizować port. Zarząd Portu Morskiego Darłowo Spółka z o.o. został zarejestrowany sądownie w 2000 r. z kapitałem zaledwie 30 tys. zł. W ciągu ostatnich sześciu lat kierowania portem przez samorząd zmienił się on nie do poznania. Zgadzają się z tym nawet najzagorzalsi przeciwnicy nowego ładu i demokracji.
W tym czasie wybudowano przy ul. J. Conrada 1 - PPH „PIRS” - nową przetwórnię ryb spełniającą wymogi UE oraz wytwórnię lodu łuskowego Solo-Mar przy zachodnim nabrzeżu. Poza tym utworzono nowe firmy takie jak np.: Stocznia Darłowo M&W, Baltic - Net sp. z.o.o. zajmująca się głównie produkcją i naprawą sieci, „Jachtserwis” świadczący usługi dla jachtów, „Barkas” S.C.– zajmująca się szkutnictwem i naprawą statków, „Mors – Serwis”, Zakład produkcji z tworzyw sztucznych, Sortownia Ryb przy ul. Kotwicznej, Skład i Eksport Pelletów – „Furel”, „KTL” SC żegluga, handel, serwis, usługi pilotażowe, holownicze i wędkarstwo, Przedsiębiorstwo Przeładunku Węgla – Saled w porcie wewnętrznym i inne. Nowe budynki wzniesiono na siedziby Bosmanatu, Terminala Odpraw Granicznych oraz Stację Poszukiwań i Ratownictwa Morskiego SAR. W końcowej fazie budowy jest Centrum Pierwszej Sprzedaży Ryb. Ponadto dla żeglarzy urządzono tymczasową marinę z sanitariatami, kuchnią, pralnią i internetem. W dalszych planach jest budowa mariny z prawdziwego zdarzenia w pobliżu ujścia rzeki Grabowej do Wieprzy. Przeładunki handlowe wzrosły w 2007 roku do 56,5 tys. ton. Oto jak wyglądał ruch statków handlowych w porcie na przestrzeni minionych ośmiu lat: 2000 r. – 27; 2001 r. – 19; 2002 r.- 11; 2003 r. – 10; 2004 r. -2; 2005 r.- 27; 2006 r. – 45; 2007 r. – 37. W darłowskim porcie oprócz ryb przeładowywano głównie zboża, pelety i węgiel. W roku 2007 przywieziono 35.926,599 ton i wywieziono 20.548,350 ton towarów nie licząc ryb. W porcie stacjonuje 45 jednostek rybackich. W latach 2005 – 2006 zlikwidowano 20 jednostek rybackich.
Oprócz funkcji handlowej i rybackiej darłowski port zajmuje się przewozami pasażerskimi turystów do portu Nexo na duńskim Bornholmie. Corocznie około 9.000 turystów poprzez tutejszy terminal morski odwiedza wyspę Bornholm. Coraz bardziej rozwija się wędkarstwo morskie zarówno kutrowe jak i łodziowe. W darłowskim porcie 9 kutrów stale i 5 sezonowo zajmuje się wędkarskimi połowami morskimi. Znacznie więcej szczególnie podczas zawodów wyrusza wędkarzy łodziami motorowymi na połowy belony i dorsza. Kilka przerobionych kutrów zajmuje się również wycieczkowymi przewozami pasażerów po morzu.
Jednym z podstawowych zadań darłowskiego samorządu, jakie zostało określone w Ustawie o portach i przystaniach morskich, jest planowanie, przygotowanie i realizacja rozwoju portu. Darłowo to zadanie realizuje z nawiązką. W ciągu ostatnich dwóch lat samorząd Darłowa zmodernizował infrastrukturę portową głównie w oparciu o fundusze pochodzące z Sektorowego Programu Operacyjnego „Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb 2004 – 2006”. Modernizacja portu rybackiego przebiegała w dwóch etapach. Pierwszy etap zakończył się we wrześniu 2007 r. i kosztował 2.975.996 zł. Zmodernizowano wówczas tereny portowe głównie wokół rybackiego basenu. Drugi etap trwał od 3 lipca 2007 r. do 30 kwietnia br. Realizatorem II etapu było Przedsiębiorstwu Robot Inżynieryjno – Drogowych „Krężel” ze Słupska, które wygrało nieograniczony przetarg na realizację tych prac. W ramach zadania „Modernizacja przebudowy dróg i nabrzeży w dolnej części portu”, po wschodniej stronie kanału portowego roboty objęły obszar począwszy od terenu przed Latarnią Morską aż do jachtowego basenu postojowegoLutowa. Na zachodniej stronie portu zmodernizowano nabrzeża i drogi dojazdowe od Bosmanatu aż do przepompowni położonej za wytwórnią lodu, na łącznej długości ponad dwóch kilometrów. Wszystkie nabrzeża oraz przyległe doń drogi wyłożono kostką cementową wzmocnioną grysem z bazaltu. Darłowo otrzymało na ten cel dofinansowanie w wysokości 8.250.890 zł. Inwestycja objęła również modernizację infrastruktury portowej takiej jak parkingi, ławki, oświetlenie i budowa urządzeń związanych z ochroną środowiska. W ramach tego projektu zostały wykonane również nowe dojazdy do Centrum Pierwszej Sprzedaży Ryb oraz do zbudowanej w tym roku nowej siedziby Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa SAR.
Ponadto w ramach tego projektu wykonano mobilny system przeciwpowodziowy, który można w każdej chwili szybko zamontować na wschodnim jak i na zachodnim brzegu ujścia rzeki Wieprzy. W ramach robót dodatkowych o wartości 473 tys. zł m.in. nurkowie uszczelnili w wielu miejscach nie konserwowane od wielu lat podwodne części nabrzeży.
Ogółem koszt obu etapów modernizacji portu komunalnego w Darłowie wyniósł 11,7 miliona zł.
Zmodernizowanie dolnej części portu pozwoli w dłuższej perspektywie czasu na osiągnięcie szeregu korzyści i doprowadzi do zwiększenia liczby inwestorów w porcie. Umożliwi także na rozszerzenie sposobu wykorzystywania portu m.in. poprzez intensywny rozwój turystyki morskiej. Chcemy, aby nasz port stał się wizytówką portów zachodniopomorskich - mówi burmistrz Darłowa Arkadiusz Klimowicz. Jako samorząd będziemy również czynić dalsze starania o dofinansowanie dróg dojazdowych do portu oraz modernizację portu górnego i budowę mariny. Z dotychczasowych efektów modernizacji korzystają nie tylko rybacy, ale również firmy zajmujące się przetwórstwem ryb oraz inne przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją i usługami związanymi z gospodarką morską i turystyką. Jest to już drugi projekt darłowskiego samorządu, który uzyskał dotację z tzw. funduszu rybackiego. Te portowe inwestycje zostały w 93 procentach sfinansowane z unijnej dotacji poprzez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Jest to jak do tej pory największy grant uzyskany przez darłowski samorząd ze środków unijnych.
Dzięki zrealizowanym inwestycjom darłowski port ma dobrą dostępność do nabrzeży. Z drugiej strony rozbudowa infrastruktury portowej wpłynęła również w sposób pośredni, ale także bardzo istotny, na otoczenie portu, poprzez aktywizację gospodarczą całego regionu.
Rozpatrując rozwój portu można wskazać na wzajemne zależności pomiędzy miastem, a portem. Można tutaj mówić o rozkwicie gospodarczym miast portowych, jaki spowodowany był i jest przez wzrastające obroty handlowe portów, a jednocześnie o zapleczu, jaki stanowią miasta portowe tworząc rynki zbytu, pracy i kapitału dla rozwoju handlu i transportu morskiego. Również we współczesnych czasach są takie zależności.
Dlatego efekty realizacji omówionych inwestycji infrastrukturalnych w porcie przeprowadzonych przez darłowski samorząd wpływają, także na lepsze funkcjonowanie nie tylko miasta, lecz i powiatu.
Potrzeby transportowe rozwijającego się portu, wymagają dobrych dróg dojazdowych do jego składowisk, magazynów i nabrzeży. To zadanie realizowane jest stopniowo. Obecnie planuje się przeniesienie transportu towarów przechodzących przez port nowymi trasami komunikacyjnymi. Trzeba spowodować odciążenie układu drogowego wewnątrz miasta, co pociągnie za sobą zmniejszenie emisji (spaliny, hałas, wibracje) oraz wzrost bezpieczeństwa ruchu. Dlatego samorząd planuje budowę nowego systemu dróg dojazdowych do zachodniej części portu począwszy od drogi krajowej nr 37. W dalszej perspektywie samorząd planuje zmodernizowanie infrastruktury w porcie wewnętrznym. Taka modernizacja i rozbudowa infrastruktury portowej przyniesie efekty mikro i makro ekonomiczne oraz społeczne i ekologiczne.
Efektami makroekonomicznymi będą korzyści, jakie z realizacji inwestycji uzyska zarówno miasto, region, jak i skarb państwa. Dotyczy to głównie wpływów podatkowych związanych między innymi z rozwojem działalności gospodarczej (CIT), tworzeniem nowych miejsc pracy (PIT, ograniczenie zasiłków dla bezrobotnych) lub wzrostu wymiany towarowej (VAT, cła). Efektami mikroekonomicznymi będą wszelkie korzyści, jakie odniosą firmy zaangażowane w przygotowanie i realizację projektów, a także te, które będą korzystać z utworzonej infrastruktury produkując lub świadcząc na niej swoje usługi. Przedsiębiorstwem takim będzie również sam Zarząd Portu Morskiego. Od momentu utworzenia do dziś Zarząd Portu Morskiego Darłowo wzbogacił się o nową siedzibę. Obecnie ta komunalna spółka jest właścicielem kapitału w wysokości 4.424 tys. zł. Obszar portu w Darłowie obejmuje 113,6565 ha, z tego do ZPMD należy 27,4808 ha, co stanowi 24,18 ogólnej powierzchni portu. Łączna długość nabrzeży razem z falochronami wynosi 6021,8 m. ZPM Darłowo administruje 21 nabrzeżami o łącznej długości 3596,3 m, co stanowi 59,72 % długości wszystkich nabrzeży.
Do efektów ekologicznych zaliczyć należy wybudowanie wszelkiego rodzaju urządzeń do gromadzenia zaolejonych wód i wszelkich nieczystości. Do efektów społecznych zaliczyć należy utworzenie nowych miejsc do uprawiania turystyki morskiej, miejsc odpoczynku, tras spacerowych, miejsc widokowych i skwerów z krzewami i kwiatami.
L. Walkiewicz
Darłowo, ED 5/2008
