Portal informacyjny, największa baza informacji o Darłowie, Darłówku i gminie Darłowo oraz interaktywne plany i mapy.

  SERWIS INFORMACYJNY

  INFORMACJE DLA TURYSTÓW

  BAZA NOCLEGOWA

  MAPY I PLANY

  DZIAŁ OGŁOSZEŃ

  REKLAMA

Auta Retro

REKLAMY

"Lidia" HOTEL SPA w Darłówku
"Lidia" HOTEL SPA w Darłówku

Ogłoszenia Katalog Foto galeria Mapy

 

Echo Darłowa

Odsłonięto rzeźbę uliczną pierwszego powojennego burmistrza Darłowa Stanisława Dulewicza

W południe 19 czerwca 2015 w rocznicę siedemdziesięciolecia polskiego Darłowa na styku staromiejskiego rynku z ulicą Powstańców Warszawskich uroczyście odsłonięto rzeźbę uliczną pierwszego powojennego burmistrza Darłowa Stanisława Dulewicza.

Rodzinę Dulewiczów  i przybyłych gości oraz mieszkańców powitał burmistrz Darłowa Arkadiusz Klimowicz  inicjator upamiętnienia pierwszego włodarza Derłowa. Obecny burmistrz przypomniał ważniejsze zasługi jakie położył S. Dulewicz dla Darłowa. Sylwetkę pierwszego burmistrza przestawiła Małgorzata Świątkowska dyrektorka Miejskiego Gimnazjum im. S. Dulewicza. Po odegraniu hejnału miasta odsłonięcia spiżowej postaci dokonali burmistrz Darłowa Arkadiusz Klimowicz i rodzina Stanisława Dulewicza. Twórcą rzeźby jest Jacek Berner z Pracowni ART CAST BRONZE w Szczecinie. Artysta utrwalił moment, gdy burmistrz wychodzi z ratusza w ulubionym kapeluszu z teczką i rusza w miasto ulicą Powstańców Warszawskich. Rzeźba z brązu artystycznego ma wysokość dwa metry i waży 245 kg. We jej wnętrzu umieszczono kapsułę czasu z informacjami dla przyszłych pokoleń.  Na podstawie rzeźby znajduje się napis: „STANISŁAW DULEWICZ 1893-1963 Pierwszy  powojenny Burmistrz Darłowa 10.VI  1945-28XII 1946. Rzeźba uliczna, to stosunkowo nowa forma upamiętnienia postaci zasłużonych. Ta forma małej architektury upiększyła ten fragment naszego miasta. Rzeźba będzie przypominać każdemu trudne początki polskiego Darłowa i pierwszego ojca miasta. Z okazji uroczystego odsłonięcia rzeźby przypominamy życiorys Stanisława Dulewicza.

Urodził się 24 kwietnia 1893 w Słomnikach. Był synem Antoniego i Elżbiety z domu Mrożkiewicz. Zmarł 13 września 1963, w wieku 70 lat. W roku 1917 został członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej i ukończył w Kielcach konspiracyjną szkołę podchorążych POW. W 1920 r. na ochotnika wstąpił do Wojska Polskiego i wziął udział w wojnie bolszewickiej w zapasowym szwadronie medyków 1 Pułku Ułanów Krechowickich z Tarnowa. Po wojnie wrócił do Lublina gdzie uczył łaciny, języka polskiego, przyrody, historii i matematyki w gimnazjach żeńskich. W tym czasie uczył wieczorowo historii na Wojskowych Kursach Maturalnych i łaciny. Nadmiar obowiązków spowodował przerwanie studiów na KUL-u i przystąpienie do egzaminu nauczycielskiego przed Komisją Egzaminacyjną w Warszawie. Dyplom nauczyciela szkół średnich uzyskał 13 marca 1931. Za pracę pedagogiczną i działalność niepodległościową został uhonorowany 11 listopada w 1936 Srebrnym Krzyżem Zasługi, a następnie Krzyżem Polskiej Organizacji Wojskowej i Medalem Niepodległości. W roku 1940 zmarła mu żona Maria (z domu Pławińska). W czasie okupacji wraz z córką Anną prowadził tajne nauczanie. Razem z córkami Anną, Marią - Weroniką oraz synem Andrzejem 12 czerwca 1944 zostaje aresztowany i wywieziony do obozu przejściowego w Poznaniu skąd wszyscy trafili do obozu w Pile. Stamtąd został razem z dziećmi wywieziony na przymusowe roboty do Rügenwalde (Darłowa). Tam na rynku rozdzielono rodzinę. Na początku marca 1945 odnalazł swoje dzieci. W nocy z 6 na 7 marca 1945 Darłowo zostało zdobyte przez Armię Czerwoną. Dulewicz oprócz łaciny, francuskiego i greki znał język rosyjski oraz niemiecki został, więc tłumaczem przy sowieckiej Komendanturze Wojennej. Józef Czarnecki - starosta sławieński - powierzył mu 10 czerwca 1945 obowiązki pierwszego powojennego burmistrza. Dulewicz był także tłumaczem ewangelii, jaką wygłaszał w kościele Św. Gertrudy zaprzyjaźniony z nim ksiądz Krauze. Władze powiatowe namawiały burmistrza Darłowa do wstąpienia do partii, dlatego wstąpił do PPS i został wybrany pierwszym przewodniczącym Komitetu Miejskiego PPS. Funkcję tę pełnił aż do połączenia PPS i PPR. W sierpniu 1945 został udziałowcem i prezesem Spółki Rybackiej, która prowadziła połowy sześcioma łodziami na jeziorach Kopań i Wicko. Na posiedzeniu Miejskiej Rady Narodowej, które odbyło się 13-15 maja 1946 ponownie S. Dulewicza wybrano burmistrzem Darłowa. Gdy Darłowo przystąpiło do Związku Gospodarczego Miast Morskich Stanisław Dulewicz został członkiem rady tego stowarzyszenia zwanego „Hanzą" miast polskich. Na początku sierpnia delegacja miasta z burmistrzem na czele przebywała w Gdańsku u Delegata Rządu RP d/s Wybrzeża Eugeniusza Kwiatkowskiego w celu uzyskania pożyczki na rozwój miasta. Otrzymano 2 miliony zł, dzięki czemu się uruchomić m.in. szpital, stocznię, transport kolejowy i nieco później port. Wspólnie z pierwszymi osadnikami utworzył gospodarstwo miejskie, liczące 80 krów i ponad 60 koni. Zasługą pierwszego włodarza miasta jest również namówienie franciszkanina o. Damiana Tynieckiego do objęcia probostwa w kościele Mariackim. W kwietniu 1947 Stanisław Dulewicz został wybrany wiceprzewodniczącym rady nadzorczej Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska w Darłowie. Po zakończeniu pracy na stanowisku burmistrza z początkiem 1947 przeszedł do pracy pedagogicznej. W szkolnictwie pracował do roku 1954 tj. do czasu przejścia na rentę inwalidzką. Swoje przeżycia z czasów okupacji oraz z pierwszych lat powojennych opisał barwnie w swych pamiętnikach wysłanych na konkurs Osadników Ziem Odzyskanych ogłoszony w roku 1956 przez Instytut Zachodni w Poznaniu. Spośród 227 prac nadesłanych na konkurs z terenu Ziem Zachodnich i Północnych otrzymał I nagrodę. Dewizą jego życia pełnego trudu, przeżyć, poświęcenia było „Republica Polona magna res"- co oznacza - Polska to wielka rzecz. Chociaż włodarzem Darłowa był niecałe dwa lata położył dla miasta wielkie zasługi. Za jego kadencji uruchomiono gazownie miejską i elektrownię, odbudowano linię kolejową Darłowo - Sławno, utworzono Bank Ludowy, w którym został przewodniczącym Rady Nadzorczej. Przyczynił się też do założenia w Darłowie Domu Dziecka. Utworzył Towarzystwo Ogródków Działkowych. Organizował oświatę, uruchamiał nieczynne obiekty komunalne i zakłady pracy, przydzielał mieszkania, kierował akcją siewną oraz zabezpieczał zabytki kultury. Po sfałszowanym referendum 30 czerwca 1946 represje spotykają nie tylko opozycyjny PSL, ale wkrótce także dotychczasowych sojuszników PPS. Z końcem 1946 r. z przyczyn politycznych składa rezygnację. Uroczyste pożegnanie I burmistrza odbyło się w sali gimnastycznej 28 grudnia 1946. W latach 1949-1953 pracował, jako nauczyciel w Darłowie i w Sławnie. 20 grudnia 1953, gdy wracał po kuracji w Zakopanem, na dworcu Warszawa Wschodnia doznał złamania żeber. Spowodowało to jego odejście na rentę inwalidzką. Doceniając zasługi pierwszego burmistrza Miejska Rada Narodowa 30 czerwca 1991 nazwała jego imieniem ulicę. Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. Rada Miejska w Darłowie w 1997 przyznała mu pośmiertnie medal „Zasłużony dla Miasta Darłowo". Za zasługi, głównie na polu oświatowym, Miejskie Gimnazjum w Darłowie na swoje dziesięciolecie przyjęło imię Stanisława Dulewicza. Tablica pamiątkowa na budynku Miejskiego Gimnazjum została odsłonięta 8 października 2009. Umieszczono na niej słowa, które często powtarzał patron szkoły: „Bez przeszłości nie ma przyszłości". Na budynku przy ul. Morskiej, gdzie w latach 1945-1963 mieszkał pierwszy powojenny burmistrz Darłowa, również została odsłonięta 7 marca 2010 pamiątkowa tablica ufundowana przez samorząd. Patriota Stanisław Dulewicz zapisał się trwale w pamięci współczesnych i powojennych mieszkańców Darłowa, jako pierwszy burmistrz, długoletni nauczyciel i wychowawca młodzieży oraz działacz społeczny i polityczny.

 

Leszek Walkiewicz
Darłowo, ED 6/2015

Auta Retro

strona główna

o nas

reklama

kontakt

Serwis informacyjny o Ziemi Darłowskiej

infopomorze.pl | iwczasy.pl | plan.darlowo.pl | plan.dabki.info | plan.wicie.info
mapa.gmina.darlowo.pl

 

 

 

Wszelkie prawa zastrzeżone. © 2005-2009 www.infodarlowo.pl, www.infopomorze.pl