Echo Darłowa
Patron darłowskiego ronda
Zbysław Górecki urodził się 6 kwietnia 1926 roku w rodzinie nauczycielskiej w Ostrówkach w nieświeskim powiecie, w województwie nowogródzkim. W księgach metrykalnych zapisano go jednak w Bolesławiu, w powiecie olkuskim, gdzie był ochrzczony i z tamtych stron wywodził się jego ród. Dzieciństwo spędził na Kresach Wschodnich Rzeczypospolitej, koło Nowogródka, gdzie jego ojciec Zygmunt, uczestnik wojny z bolszewikami w 1920 roku osiadł i niósł kaganek oświaty. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Mirze kontynuował naukę w Gimnazjum w Stołpcach. Należał wówczas do drużyny Kresowego Szczepu Harcerzy im. Tadeusza Kościuszki w Stołpcach. Był także członkiem Związku Strzeleckiego.
Po napadzie na Polskę przez armię sowiecką 17 września 1939 r. Kresy Wschodnie R.P. znalazły się pod okupacją Związku Radzieckiego. Zygmunt Górecki ostrzeżony przez żydowskiego enkawudzistę o zaplanowanej wywózce do łagrów inteligenckiej rodziny Góreckich wywiózł żonę i 13 letniego Zbysława do krewnych w Ziemi Kieleckiej. Tam w Motycznie i Włoszczowej w czasie okupacji niemieckiej z narażeniem życia Zbysław Górecki uczył czytać i pisać po polsku oraz miłości do naszej Ojczyzny. Tam również redagował nielegalną patriotyczną gazetkę. Po zakończeniu II wojny światowej wraz z rodzicami matką Stefanią i ojcem Zygmuntem przeniósł się na Pomorze do Trąbek Wielkich. Równocześnie podjął studia ekonomiczne w Katowicach, a następnie prawnicze we Wrocławiu.
Raz jeszcze próbował redagować patriotyczną uczelnianą gazetkę, ale zabroniono mu ją drukować. Po studiach prawniczych, w roku 1951 mając nakaz pracy krótko pracuje w Ministerstwie Rolnictwa. Gdy nie zapisał się do Towarzystwa Przyjaźni Polsko - Radzieckiej przeniesiono go do pracy na prowincję do Koszalina, gdzie pracował w Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej. Od roku 1953 zatrudnił się, jako radca prawny w PP i UR ?Kuter" w Darłowie i w Fabryce Zapałek w Sianowie. Po ślubie z Janiną w marcu 1956 roku przenosi się razem z rodziną z Koszalina do Darłowa i zamieszkuje w domu przy ulicy Ogrodowej nr 6. W Darłowie oprócz radcostwa w Kutrze, był również radcą prawnym: w Fabryce Pieców (późniejszy Famarol), w PGK i M, POHZ, w Spółdzielni Rybołówstwa Morskiego ?Ławica" i innych.
Debiut literacki Zbysława Góreckiego był od razu dużego formatu. Dwudziestokilkuletni młodzieniec w roku 1953 w ogólnopolskim konkursie literackim, w którym startowało 150 autorów, za swą powieść dla młodzieży p.t. ?Ekspedycja" otrzymał drugą nagrodę wyprzedzając wielu renomowanych pisarzy. Oficyna ?Nasza Księgarnia" wydała ją drukiem w dwa lata później. Powieść tę drukowano również w odcinkach w ?Świecie Młodych". W 1957 roku to samo wydawnictwo wydało drugą powieść Zbysława Góreckiego p.t. ?Przygoda nad Rio Negro". Trzeci zbiór opowiadań p.t. ?Żelazna Ściana" wydało Wydawnictwo Poznańskie w 1970 r. Następną powieść p.t. ?Pierwsza księga moich przygód" wydał PAX w 1971 roku. W tym samym roku ukazała się kolejna powieść o tematyce fantastycznej p.t. ?Delta powraca na ziemię". Szóstą książkę p.t. ?Jedzie klekocząc pod górę", będącą rodzajem zapisków z działalności społecznej pisarza wydało Koszalińskie Towarzystwo Społeczno - Kulturalne w 1981 roku. Po polskim październiku w 1957 roku założył w Darłowie Klub Młodej Inteligencji. Należeli do niego: lekarze, prawnicy, inżynierowie, nauczyciele, ziemianie, wojskowi i inni.
Do Związku Literatów Polskich został przyjęty w roku 1971 r. Na jego legitymacji widnieje podpis ówczesnego prezesa ZLP Jarosława Iwaszkiewicza. W latach 1971 - 1974 był prezesem Oddziału Koszalińskiego Związku Literatów Polskich. Należał do niego tylko do momentu ogłoszenia stanu wojennego w Polsce. Był założycielem i długoletnim prezesem Darłowskiego Oddziału Koszalińskiego Towarzystwa Społeczno Kulturalnego. Wielokrotnie wybierano go do Prezydium Zarządu Głównego KTSK w Koszalinie. W ramach działalności klubowej organizował spotkania, odczyty, dyskusje, konkursy o tematyce historycznej, kulturalnej i patriotycznej. Był w pełnym tego rodzaju opozycjonistą w stosunku do władz PRL - u. Nie brał udziału w głosowaniach, nie chodził na akademie i pochody, ale czcił rocznicę Odzyskania Niepodległości (11 listopada) i rocznicę Konstytucji 3 - go Maja. Protestował przeciwko fałszowaniu historii Polski. Władze uważały go za osobę niepożądaną i często go szykanowały. Nie chciano wydawać jego książek i zwolniono go z pracy. Zbysław Górecki był wybitnym humanistą i propagatorem prawdziwej wiedzy historycznej. W swej twórczości popularyzował dzieje Pomorza i jego związki z Polską. Ten prozaik, eseista, publicysta i działacz społeczny wielkiej miary swoją pracą i działalnością nadawał rytm duchowy naszemu miastu. Był prekursorem idei Małych Ojczyzn. Cechowała go odwaga i krytyczny stosunek do władz PRL-u. Występował m.in. o zachowanie fosy zamkowej, naprawę dachu w kościele Św. Gertrudy i konserwację zabytków, ale władze były głuche na jego argumenty. Zbysław Górecki był inicjatorem i współorganizatorem batalii o utrzymanie darłowskiego Liceum w 1970 r. Gdy już wszyscy zwątpili w sens działania i poddali się nakazowi władz o likwidacji szkoły on jeden potrafił zmobilizować: rodziców, dyrekcję, uczniów, wojskowych i opinię publiczną do protestu i walki o utrzymanie Liceum w Darłowie. Grożono mu nie tylko konsekwencjami politycznymi, ale również karno - sądowymi za nakłanianie do buntu przeciwko polityce partii. Wysiłek nie był daremny, zakończył się sukcesem i satysfakcją walczących. Władze wobec zdecydowanej postawy społeczeństwa zmuszone były wycofać się z chybionej decyzji. Zbysław Górecki chętnie organizował i uczestniczył w spotkaniach z młodzieżą i dorosłą publicznością. Za jego czasów do Darłowa przybywali na dyskusje i spotkania znani literaci, krytycy, malarze, ludzie teatru i kultury. Przypomnijmy choćby kilku: Andrzej Kijowski Artur Sandauer, Irena Dziedzic, Władysław Hasior, Czesław Kuriata, Piotr Kuncewicz, Leszek Prorok, Zbigniew Bieńkowski i inni.
Równocześnie z działalnością pisarską zajmował się publicystyką i działalnością społeczną. Był założycielem grupy literackiej ?Meduza" oraz pierwszym prezesem Koszalińskiego Klubu Literackiego. Dwukrotnie z rzędu w latach 1967 i 1968 otrzymał pierwsze nagrody za opowiadania w koszalińskich Konkursach Literackich oraz nagrodę ?Faktów i Myśli". Jego artykuły o Stanisławie Brzozowskim, Andrzeju Niemojewski czy o polskiej inteligencji wywoływały ożywioną dyskusję prasie. W roku 1984 i 1989 wydał jednodniówki p.t. ?Zapiski Darłowskie", a następnie wydawał miesięcznik pod tym samym tytułem. Wiele podróżował, w tym m.in. po Indiach, Uzbekistanie, Egipcie, Gruzji, Turcji, Włoszech, Malcie, Francji, Hiszpanii. Po tych podróżach zainicjował i zaaranżował w naszym zamku pierwsze na Pomorzu widowisko światło i dźwięk oparte na poemacie Czesława Kuriaty p.t. ?Powrót księcia Eryka". Za list otwarty do historyków polskich w sprawie fałszowania historii polskiej i kilka innych artykułów zamieszczonych w prasie solidarnościowej zwolniono go mimo nienagannej trzydziestoletniej pracy w Sianowskiej Fabryce Zapałek na polecenie Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Koszalinie. Zmarł nagle 2 grudnia 1991 roku w Zamku Książąt Pomorskich w czasie zakładania Fundacji Rozwoju Ziemi Darłowskiej, tuż po swojej wypowiedzi na temat upadku kultury w nowych realiach Rzeczypospolitej. Jego ostatnie słowa przepojone były troską o nasze Darłowo. Już po śmierci pisarza Klub Inteligencji wydał jego siódmą książkę pt. ?Piękna Księżna".
Zbysław Górecki jest jeszcze autorem kilku nie wydanych książek. Pierwsza o tematyce historycznej związanej z Pomorzem nosi tytuł ?Król i wojewoda". Druga miała być kontynuacją zapisków literata i animatora kultury. Trzecią jest dzieło o genealogii inteligencji polskiej. Zbysław Górecki całe swoje życie przeżył godnie. Troszczył się o morale młodzieży. Chciał, aby wszyscy ludzie kierowali się prawdą i patriotyzmem. Honor i Ojczyzna - to jego dewiza życiowa. Za jego działalność literacką i społeczną wyróżniono go m. in.: medalem ?Twórcom i Mecenasom Kultury", medalem ?Zasłużony dla Miasta Darłowa", Za Zasługi w Rozwoju Województwa Koszalińskiego, Złotym Krzyżem Zasługi, odznaką Zasłużony Działacz Kultury, Złotą Odznaką Zasłużony Pracownik Morza oraz nagrodą ?Otwartego Mostu" Dla uhonorowania zasług dla naszego miasta Rada Miejska nazwała pierwsze rondo w Darłowie imieniem Zbysława Góreckiego, wielce zasłużonego dla Darłowa i Pomorza Środkowego.
L. Walkiewicz
Darłowo, ED 11/2009
