Portal informacyjny, największa baza informacji o Darłowie, Darłówku i gminie Darłowo oraz interaktywne plany i mapy.

  SERWIS INFORMACYJNY

  INFORMACJE DLA TURYSTÓW

  BAZA NOCLEGOWA

  MAPY I PLANY

  DZIAŁ OGŁOSZEŃ

  REKLAMA

Auta Retro

REKLAMY

"Lidia" HOTEL SPA w Darłówku
"Lidia" HOTEL SPA w Darłówku

Ogłoszenia Katalog Foto galeria Mapy

 

Ziemia Darłowska

Historia

Tereny należące do dzisiejszej gminy Darłowo na przełomie XII i XIII wieku były położone na terenie Pomorza Sławieńsko - Słupskiego, którego granice na zachodzie przebiegały wzdłuż rzeki Unieści i grzbietu Góry Chełmskiej, a na wschodzie sięgały do rzeki Łeby. Około 1227 znalazły się w obrębie księstwa sławieńskiego. W latach 1235/36 ziemie te zostały opanowane przez księcia gdańskiego Świętopełka. Część ziemi sławieńskiej, w części obszar dzisiejszej gminy był terenem spornym. Leżała w orbicie zainteresowań zarówno książąt zachodniopomorskich jak i biskupów kamieńskich.

Za panowania Świętopełka część obecnej gminy Darłowo, położona na zachód od Grabowej, słabo zaludniona w celu umocnienia zachodnich rubieży księstwa, została nadana zakonowi cystersów.

Po śmierci Świętopełka w 1266 roku pozostała część ziemi sławieńskiej na mocy porozumienia Barnima z księciem Rugii, Wisławem II dostała się pod panowanie książąt rugijskich. W 1277 roku została sprzedana przez Wisława margrabiemu brandenburskiemu. 283 książę Mściwoj ponownie przyłączył ją do Pomorza Gdańskiego, a po jego śmierci w 1294 roku, ziemie te wraz z Pomorzem Sławieńsko - Słupskim objął książę Wielkpolski Przemysław II. Po śmierci Przemysława II przeszło w posiadanie jego następcy księcia kujawskiego Władysława Łokietka. Książę po paru latach został wypędzony z kraju przez króla czeskiego Wacława II, który objął w posiadanie Wielkopolskę i koronował się na króla polskiego. Wraz z Wielkopolską, pod panowanie króla czeskiego przeszło również Pomorze. 1306 roku margrabiowie brandenburscy, zaatakowali Pomorze Gdańskie; udało im się opanować ziemię sławieńską, a rok później, po na mocy porozumienia Brandenburgii z rodem Święców - ziemia słupska. W zamian za uznanie władzy brandenburskiej Święcowie otrzymali w lenno ziemię darłowską, sławieńską, polanowską, a także dożywotnie sprawowanie urzędów kasztelańskich w Słupsku. Zatem faktyczną władzę na terenie ziemi sławieńskiej sprawowali w tym czasie Święcowie.

W 1316 roku Pomorze Sławieńsko - Słupskie zostało włączone do księstwa wołogojskiego - stało się własnością książąt zachodniopomorskich, a ród Święców uznał ich zwierzchnictwo.

W tym czasie na terenie ziemi sławieńskiej, wraz z chrystianizacją została zbudowana sieć parafialna. W końcu XIII i na początku XIV wieku istniało już 7 kościołów, w tym w Bukowie i parafialny Cisowie z filią w Darłowie. Parafia w Cisowie powstała przypuszczalnie około połowy XIII wieku, po włączeniu ziemi sławieńskiej do księstwa gdańskiego.

Bukowo zostało zasiedlone przez cystersów sprowadzonych z Meklemburgii, z Dargun. Pierwsze nadania książęce miały miejsce w latach 1248 - 1253 i obejmowały Bukowo, Boryszewo, Bobolin, Przystawy, Dąbrowę, Wiekowo (Wiecko), Jeżyce, miejscowość położoną wówczas w pobliżu Glęźnowa. Sami cystersi przybyli na te ziemie przypuszczalnie w latach 1260 - 1262. W następnych latach majątek bukowskich cystersów poszerzył się między innymi o Porzecze i Pomiłowo (1268), Gleźnowo (1271), pustkowie Wicko, Pięćmiechowo (ob. Dobiesław) i inne. Na początku wieku XIV majątek cysterski obejmował w ziemi sławieńskiej 342 km2 i około 25 osad. Cystersi rozwinęli w swoich dobrach produkcję zboża i sukna. Zakładali nowe wsie lokacyjne na prawie niemieckim np. Domasławice założone w latach 1308 - 1324, a stare osady przenoszono na prawo niemieckie.

Na Pomorzu Sławieńskim zdecydowanie dominowała gospodarka naturalna i przeważały osady jedno - lub kilkudworczne.

W tym czasie wschodnia część obszaru dzisiejszej gminy Darłowa stanowiła własność książęcą i obejmowała wsie i tereny wsi: Barzowice, Drozdowo, Kopań, Kopnica, Kowalewice, Palczewice, Stary Jarosław, Sulimice, Wicie. Cisowo, Krupy, Zielnowo i Żukowo Morskie były własnością miasta Darłowa. Wprowadzając nowe prawo lokacyjne zaczęto przebudowywać ustrój rolny ziemi Jednak ze względu na słabe tempo osadnictwa na prawie niemieckim i brak osadników główna akcja osiedleńcza odbywała się w ramach prawa zwanego słowiańskim lub pomorskim.

Około połowy wieku XIV , doszło do wzmocnienia władzy książąt wołogojskich na ziemi darłowskiej i likwidacji "państwa" Święców. Ostatnia wzmianka o Świecach pochodzi z 1357 roku.

Od 1372 roku tereny dzisiejszej gminy Darłowo wraz z całą wschodnią częścią dzielnicy wołogojskiej, zwanej od tego roku Księstwem Słupskim znalazły się pod panowaniem Bogusława V, a po jego śmierci Bogusława VIII. Po objęciu rządów przez Bogusława X cały obszar Pomorza Zachodniego został zjednoczony i poddany jednej władzy.

W 1523 roku doszło do ponownego podziału kraju na księstwo szczecińskie i wołogojskie Obszar dzisiejszej gminy Darłowo znalazł się pod wpływami książąt wołogojskich. Podział ten utrzymał się do 1625 roku, to jest do czasów objęcia rządów przez ostatniego księcia z linii Gryfitów - Księcia Bogusława XIV, który zjednoczył Pomorze.

Po śmierci Bogusława XIV, w myśl pomorsko - brandenburskich umów sukcesyjnych Pomorze miało przejść pod panowanie elektora Brandenburskiego. W tym czasie kraj ogarnięty był wojną trzydziestoletnią (1618-1648); Pomorze pozostawało we władaniu Szwedów. Po wojnie zakończonej pokojem westfalskim w 1648 roku, Pomorze zostało podzielone pomiędzy Szwecję i Brandenburgię. Część Pomorza wraz z terenem dzisiejszej gminy Darłowo przeszło pod panowanie Brandenburgii. Postanowienia pokojowe zostały wprowadzone w życie dopiero w 1653 roku. Dla całego Pomorza zaczął się okres zmian w strukturze władzy politycznej i administracyjnej.

Proces zmian zapoczątkowany został już na przełomie XV-XVI wieku. W tym czasie ostatni Gryfici wprowadzili nowe podziały terytorialne. Zniesiono wójtostwa, a w ich miejsce wprowadzono okręgi domenalne (Domeny - Amty). Domeny podlegały bezpośrednio władzy książęcej, a zwierzchność na nich reprezentował urzędnik zwany Amtmanem. Domeny zostały znacznie powiększone po zwycięstwie reformacji i po sekularyzacji majątków klasztornych i kościelnych.

Jedną z największych na Pomorzu Domen była Domena Darłowska. Istniała już od XIV wieku i była jedną z najstarszych na Pomorzu. W jej skład wchodziły pierwotnie dawne dobra Święców powiększone w końcu XV wieku o 3 wsie, uzyskane w drodze wymiany z Piotrem Glasenapp, a należące niegdyś do komturstwa joannitów w Sławnie. Zdecydowane powiększenie domeny nastąpiło po sekularyzacji majątku cystersów w Bukowie Morskich w 1535 roku, a także majątku klasztoru kartuzów darłowskich.

W 1540 roku, w wykazie dochodów było wymienionych 54 wsi domeny, w tym m.in. były wsie, leżące w obrębie dzisiejszej gminy Darłowo: Barzowice, Drozdowo, Kopań, Kopnica, Kowalewice, Palczewice, Stary Jarosław, Sulimice, Wicie jako dawne posiadłości książęce.

W XVI i w XVII w wykazach pojawiają się wsie : Bobolin, Boryszewo, Bukowo, Dąbki, Dobiesław, Domasławice, Gleźnowo, Jeżyce, Pęciszewko, Porzecze, Słowino, Wiekowice jako wsie pocysterskie. W tym czasie wartość Domeny podniosły również przyłączone wsie po zakonie kartuzów darłowskich, w tym, należąca do dzisiejszej gminy Darłowo wieś Kowalewiczki.

Domena darłowska w 1628 roku wg rejestru włok podatkowych obejmowała obszar 1865 włok ziemi, podlegających opodatkowaniu. Stanowiła poważny kompleks dóbr ciągnących się szerokim pasem wzdłuż Bałtyku od jeziora Bukowo do jeziora Wicko.

W II połowie XVI wieku nastąpiła intensywna rozbudowa istniejących gospodarstw domeny darłowskiej, co potwierdzają wykazy wysiewów i zbiorów, a także wizytacje. Domena darłowska była domeną typowo rolniczą, dzięki warunkom naturalnym: glebom brunatnym, na glinie ciężkiej, zaliczanych do pszennych, występujących zwłaszcza we wsiach położonych na wschód od rzeki Grabowej.

Wg wykazu dochodów domeny darłowskiej z 1536 roku wynika że istniały 4 folwarki: w Drozdowie, Palczewicach, Bukowie oraz jeden przy klasztorze kartuzów (prawdopodobnie chodziło o Kowalewiczki) Od 1566 roku istniał również folwark w Pęciszewku. W latach 1573 - 74 powstał folwark w Starym Jarosławiu, na przełomie XVI/XVII wieku w Boryszewie, a od 1611 roku rozbudowano w Kowalewiczkach. Folwark w Boryszewie powstał w całości na gruntach wyrugowanych chłopów.

Rozbudowa gospodarki folwarcznej dokonywała się od połowy XVI wieku również w oparciu o ziemie wyrugowanych chłopów: m.in. w Drozdowie - 13 (1543 r), Starym Jarosławiu - 5, Pęciszewku - 6, Dobiesławiu - 6, Gleźnowie - 2. Zdarzały się także przypadki wykupywania ziemi chłopskiej.

Własnością miasta Darłowa pozostawały wsie i tereny otaczające wsie: Krupy, Zielnowo, Cisowo i Żukowo Morskie. Na terenie dzisiejszej gminy nie występowała w tym czasie własność ziemska, szlachecka.

W okresie władzy brandenburskiej, w celu sprawniejszego zarządzania krajem wprowadzono pewne reformy administracyjne. M.in. utworzono dzielnicę darłowsko -sławieńską, w obrębie której znalazły się obszary dzisiejszej gminy Darłowo.

Od 1720 roku Pomorze znalazło się pod panowaniem króla pruskiego, Fryderyka Wilhelma I. W tym czasie przeprowadzono szereg reform mających na celu likwidację dawnych urzędów pomorskich i ujednolicenie systemu administracyjnego w całym kraju. Powołano departamenty, na czele których stały Kamery Wojny i Domen ( Kriegs - und Domanenkammer). W 1724 roku Pomorze podzielono na 24 powiaty, na czele których stał, wybierany spośród szlachty landrat, podlegający królowi pruskiemu. Powstały wówczas powiat sławieńsko - polanowski obejmował wójtostwo darłowskie i sławieńskie, a także latyfundium Glasenappów.

W ciągu XVIII wieku usiłowano podnieść ogólną kulturę rolną, zwiększyć produkcję zboża, pszenicy, jęczmienia i ziemniaków, a także zachęcić do polepszenia struktury zwierząt hodowlanych. Efekty te widoczne były we wsiach znajdujących się dolinach Wieprzy i Grabowej. Nadwyżki produkcji dostarczano na specjalistyczne targi w Sławnie. W tym też czasie przeprowadzono inwestycje melioracyjne w powiecie Sławieńskim, między innymi, obniżono poziom jezior Wicko, uzyskując nowe tereny pod zasiewy i nowe łąki.

Za rządów Fryderyka II rozbudowano system komunikacyjny, zorganizowanej w 1650 roku państwowej stałej łączności pocztowo - transportowej. Pomiędzy Darłowem a Sławnem istniał szlak komunikacyjny konnej poczty kurierskiej. Wiódł on przez teren wsi Słowino. Powiązania komunikacyjne, kurierskie istniały również z Sianowem, bowiem przez Sianów przebiegał główny pomorski trakt wiodący do Gdańska i dalej do Królewca. Ten trakt kurierski przebiegał między innymi przez wsie Gleźnowo, Bukowo, Dąbki, Bobolin i Żukowo.

Za rządów Fryderyka II wzmożona została akcja kolonizacyjna. Osadników sprowadzano z krajów niemieckich, Szwajcarii, Czech, także Polski. W tym czasie, we wsiach państwowych przeprowadzono akcję uwłaszczeniową, a w 1807 roku zniesiono poddaństwo osobiste chłopów, potwierdzone edyktem z 1811 roku.

Zasadnicze zmiany nastąpiły w 1815 roku, kiedy to przeprowadzono gruntowną zmianę podziału administracyjnego Prus. Było to następstwo klęski w wojnie napoleońskiej oraz koniecznością wprowadzenie nowego ustroju społeczno -politycznego - kapitalizmu. Państwo pruskie zostało podzielone na Prowincje, które składały się z Rejencji, a te z powiatów. Ziemia Darłowska weszła w skład rejencji koszalińskiej, powiatu sławieńskiego.

W ciągu XIX wieku rozwinęły się nowe formy gospodarki kapitalistycznej się. Kwitł handel towarami rolniczymi: np. mąką, którą wysyłano do zachodnich dzielnic Rzeszy. Skupowano także masło, bydło, wędliny np., gęsinę. Ważny dla gospodarki był handel drzewem.

Modernizowano dawne szlaki komunikacyjne. W latach 1836 - 37 ulepszono drogę z Darłowa do Karwic, przez Słowino. Parę lat później wybudowano Drogę z Darłowa do Sławna poprzez Krupy i Stary Jarosław.

W 1869 roku wybudowano linię kolejową łączącą Koszalin ze Sławnem, przebiegającą m. in. przez Wiekowo, a 15 listopada 1878 roku oddano do użytku linię kolejową Darłowo - Sławno - Korzybie, przebiegającą przez Sińczycę, Nowy i Stary Jarosław.

Rolnictwo powiatu sławieńskiego przy końcu XIX wieku było najbardziej rentowne w całej rejencji. Szczególnie wysoką dochodowość przynosiły ziemie położone między liniami kolejowymi Darłowo - Sławno, Sławno - Słupsk. W obrębie tym leżą Barzowice, Cisowo, Kopań, Sińczyca, Krupy, Stary Jarosław itd. czyli około 1/3 powierzchni obecnej gminy Darłowo.

Od 1836 roku istniało w Sławnie Towarzystwo Rolnicze, od 1837 roku założono filię Pomorskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Rozbudowano sieć wiejskich kas oszczędnościowo - pożyczkowych. Prowadzono w większym stopniu prace melioracyjne i regulacyjne. W latach 1848 -1867 zmeliorowano w powiecie ok. 1500 ha, w tym odcinki rzeki Wieprzy. Następne melioracje miały miejsce na przełomie XIX i XX wieku, po poważnych powodziach w 1888 roku, kiedy to wylały wszystkie rzeki na terenie ziemi sławieńskiej.

Prace melioracyjne na rzece Grabowej przeprowadzono w początkach lat 20-tych XX wieku a na Wieprzy w latach 1929 - 32.

W 1928 roku zlikwidowano obszary dworskie i folwarki; połączono je z gminami chłopskimi. Wzrosło wówczas znaczenie gospodarstw o areale od 5 do 20 ha oraz większych o pow. od 20 do 100 ha. W latach 1919 -1932 zbudowano w powiecie Sławieńskim około 653 zagrody osadnicze, w tym część w obrębie dzisiejszej gminy Darłowo. Większość z nich była zakładana na gruntach dawnych majątków i folwarków. Część z nich, zwłaszcza tych, wzniesionych do 1922 roku została zasiedlona przez uciekinierów z terenów Pomorza Gdańskiego i Wielkopolski po zmianach granic, jakie nastąpiły po I wojnie światowej.

W tym też czasie udzielano chłopom tanich kredytów, pomocy materiałowej przy inwestycjach oraz elektryfikowano wsie.

Po zakończeniu II wojny światowej dokonywano kilkakrotnie zmian w układzie administracyjnym Polski, w tym i Pomorza. W marcu 1945 roku na Pomorzu utworzono okręgi i obwody, 7 VII 1945 roku obwód sławieński został włączony do województwa gdańskiego, a od 29 maja 1946 roku do województwa szczecińskiego. W 1948 roku dokonano nowego podziału na gminy i gromady wiejskie. W tym czasie obszar dzisiejszej gminy Darłowo został podzielony na gminę Darłowo i Gminę Dobiesław.

6 lipca 1950 roku cały powiat sławieński wszedł w skład województwa koszalińskiego. W tym też czasie likwidacji uległy gminy wiejskie, a pojawiły się gromadzkie rady narodowe. W 1954 roku istniało w powiecie Sławieńskim 27 gromad, w tym m.in. w Darłowie, Dobiesławiu, Jeżyczkach. Kopnicy, Krupach.

29 września w miejsce gromadzkich rad narodowych powołano urzędy gminne. W tym czasie powstała obecna gmina Darłowo i do dzisiaj jej granice nie zostały zmienione.

28 maja 1975 roku Sejm PRL uchwalił ustawę o dwustopniowym podziale administracyjnym i utworzeniu nowych województw. Gmina Darłowo weszła w skład województwa koszalińskiego.

Po reformie administracyjnej przeprowadzonej w 1999 roku gmina Darłowo weszła w skład powiatu sławieńskiego, województwa zachodniopomorskiego.

strona główna

o nas

reklama

kontakt

Serwis informacyjny o Ziemi Darłowskiej

infopomorze.pl | iwczasy.pl

 

 

 

Wszelkie prawa zastrzeżone. © 2005-2009 www.infodarlowo.pl, www.infopomorze.pl