Echo Darłowa
220. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja
Konstytucja 3 Maja była zasadniczą ustawą przeprowadzoną na Sejmie Czteroletnim przez stronnictwo patriotyczne, pogodzone ze stronnictwem królewskim. Regulowała ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów, zgodnie z dążeniami zwolenników reform. Uchwalił ją Sejm Wielki 3 maja 1791 roku i była to pierwsza w Europie a druga na świecie (po amerykańskiej) wprowadzona w życie konstytucja. Ujęta była w 11 artykułach. Wprowadzała prawo powszechnej niepodległości (dla szlachty i mieszczaństwa) oraz trójpodział władzy na ustawodawczą (dwuizbowy parlament), wykonawczą (król) i sądowniczą. Konstytucja 3 Maja: zniosła wolną elekcję i liberum veto, ograniczyła rolę senatu oraz odrębność Korony i wielkiego Księstwa Litewskiego. Konstytucja uznała chłopów za część narodu, gwarantowała tolerancję religijną, ale religia katolicka została utrzymana, jako religia panująca. Konstytucja pozbawiła szlachtę prawa najwyższej zwierzchności nad poddanymi i wprowadziła dziedziczność tronu. Zagwarantowała prawa własności, bezpieczeństwa i wolności. Zobowiązała szlachtę do obrony Konstytucji i Rzeczpospolitej. Chłopów otoczono opieką prawa i państwa. Zapewniono nietykalność osobistą i niemożliwość skazania bez wyroku sądowego. Zapewniono wolność osiedlania się i poruszania po kraju i za jego granice. Sejm podzielono na dwie izby poselską i senatorską. W oparciu o podatek na wojsko miała powstać 100 000 armia. Konstytucja przewidywała zebrania sejmu zwyczajne - co dwa lata oraz nadzwyczajne w razie narodowej potrzeby. Izba niższa (Izba Poselska) składała się z 204 posłów oraz 24 przedstawicieli (plenipotentów) miast królewskich. Izba wyższa (Izba Senacka) składała się z 132 członków: senatorów, wojewodów, kasztelanów, ministrów oraz biskupów.
Przyjęcie Konstytucji 3 maja sprowokowało wrogość sąsiadów Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Podczas wojny w obronie konstytucji, Polska zdradzona przez swojego pruskiego sprzymierzeńca Fryderyka Wilhelma II została pokonana przez Imperium Rosyjskie Katarzyny Wielkiej, sprzymierzonej z konfederacją targowicką - spiskiem polskich magnatów przeciwnych reformom osłabiającym ich wpływy. Pomimo tej klęski i późniejszego II rozbioru Polski, Konstytucja 3 maja wpłynęła na późniejsze ruchy demokratyczne w świecie. Po utracie niepodległości w 1795, przez 123 lata rozbiorów, przypominała o walce o niepodległość. Zdaniem dwóch współautorów, Ignacego Potockiego i Hugona Kołłątaja była "ostatnią wolą i testamentem gasnącej Ojczyzny".
3 maja 1791 roku dzień został uznany Świętem Konstytucji 3 Maja. Obchody tego święta były zakazane podczas rozbiorów, a ponownie jego obchodzenie zostało wznowione w II Rzeczypospolitej w kwietniu 1919 roku. Święto Konstytucji 3 Maja zostało zdelegalizowane przez hitlerowców i sowietów podczas okupacji Polski w czasie II wojny światowej, a po antykomunistycznych demonstracjach w 1946 r. nie było obchodzone w Polsce, natomiast zastąpione obchodami Święta 1 Maja. W styczniu 1951 r. święto to zostało oficjalnie zdelegalizowane przez władze komunistyczne. Do roku 1989, w tym dniu często dochodziło w Polsce do protestów i demonstracji antyrządowych i antykomunistycznych. Po zmianie ustroju, od kwietnia 1990 r. Święto Konstytucji 3 Maja należy do uroczyście obchodzonych polskich świąt. W roku 2007 po raz pierwszy na Litwie obchodzono święto Konstytucji 3 maja.
Szczegóły obchodów Święta Konstytucji w Darłowie:
Uroczystości z okazji 220. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja rozpoczną się o godzinie 10.30 we wtorek 3 maja w kościele Mariackim mszą świętą w intencji Ojczyzny z udziałem Kompanii Reprezentacyjnych Garnizonu Darłowo i Zespołu Szkół Morskich, Pocztów Sztandarowych, samorządowych władz powiatu i miasta Darłowo, delegacji organizacji pozarządowych, zakładów pracy i placówek oświatowych. Następnie ok. 11.30 w asyście Darłowskiej Orkiestry Dętej zebrani przemaszerują na plac Marszałka Józefa Piłsudskiego pod pomnik 1000 - Lecia Państwa Polskiego gdzie odbędą się oficjalne obchody rocznicowe.
Tam nastąpi powitanie uczestników obchodów Święta Konstytucji, odegranie hymnu, przemówienia okolicznościowe i salwa honorowa. Następnie przybyłe na uroczystość delegacje złożą wiązanki kwiatów na cokole Pomnika 1000-Lecia Państwa Polskiego. Dalsze obchody przeniosą się do parku na Wyspie Łososiowej, gdzie odbędzie się Majowy Piknik, na który zapraszamy mieszkańców Darłowa.
W programie:
- Tańce narodowe białoruskiej grupy baletowej "Meduniczka" z Mińska, pod dyrekcją Huchok Viktara i Huczok Svietlany.
- Koncerty: Katarzyna Ostrysz, Marek Wysocki, darłowski zespół reggae Actoba.
- zabawy i konkursy dla dzieci: spotkanie z klaunem, spektakl Teatru Kubika, dmuchane zjeżdżalnie i plac zabaw, poczęstunek i wiele innych atrakcji.
Leszek Walkiewicz
Darłowo, ED 5/2011
