Echo Darłowa
Forum Szlaku Cysterskiego w Wągrowcu
Niedawno w Wągrowcu odbyło się trzydniowe VII Forum Szlaku Cysterskiego zorganizowane przez Urząd Gminy Wągrowiec i Lokalną Grupę Rybacką 7 Ryb. Wzięło w nim udział ponad 100 przedstawicieli z kraju z Francji i Niemiec, zajmujących się szlakami cysterskimi oraz pogłębianiem i kultywowaniem wiedzy o wspólnych korzeniach europejskiej tożsamości kulturowej.
Forum rozpoczęło się cyklem wykładów dotyczących działalności i życia cystersów oraz prezentacji Ziemi Wągrowskiej i jej związków z cystersami. Referaty wygłosili prof. dr hab. Andrzej Wyrwa, prof. dr hab. Ryszard Gołdyn i dr Beata Messyasz. Osobno „Dobre praktyki" na cysterskim szlaku zaprezentowało kilku uczestników zjazdu. Drugiego dnia uczestnicy Forum zwiedzali obiekty zabytkowe leżące na szlaku cystersów i szlaku kościołów drewnianych: w Murowanej Goślinie, Czerwonaku, Skokach, Dąbrówce Kościelnej, Kicinie i Owińskach. W programie wycieczki znalazł się również koncert organowy w kościele w Długiej Goślinie i zwiedzenie Muzeum Tyflologicznego w Ośrodku Szkolno - Wychowawczym dla Dzieci Niewidomych w Owińskach. Przy ośrodku powstał unikalny i pierwszy w Europie Park Orientacji Przestrzennej oraz Ogród Zabaw dla niewidomych. Wieczorem wysłuchano koncertu Grzegorza Tomaszewskiego na cytrze z towarzyszeniem fletu i altówki.
Ostatniego dnia uczestnicy forum zwiedzali miasto Wągrowiec poznając Klasztor Pocysterski, Muzeum Regionalne i Farę. Ponadto obejrzeli specjalny pokaz Fontanny na rynku oraz zwiedzili Łekno.
W roku 1990 Rada Europy podjęła decyzję o utworzeniu turystycznego szlaku kulturowego drogami cystersów. Zakon cystersów powstał we Francji w 1098 r. W Polsce cystersi osiedli w połowie XII wieku. Podróżowanie Szlakiem Cysterskim to nie tylko zwiedzanie klasztorów cysterskich, ale i swoista wyprawa w przeszłość, pełna refleksji nad duchowym życiem blisko natury, tak odległym i odmiennym od tego w obecnych czasach. Zapoznanie się z bogactwem cysterskiego dziedzictwa pozwoli współczesnemu człowiekowi pogłębić wiedzę o europejskich korzeniach i da inspirację „do tworzenia teraźniejszości i przyszłości."
W roku 2003 powołano Radę Koordynacyjną Szlaku Cysterskiego w Polsce przy Opacie Prezesie Polskiej Kongregacji Cystersów, która stymuluje prace badawcze i naukowe nad kulturą i dziedzictwem cystersów oraz koordynuje i wspiera wszelkie działania mające na celu organizację i promocję Szlaku Cysterskiego w Polsce. W jej skład wchodzą m.in.: naukowcy, opaci cysterscy, przedstawiciele samorządów i Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Gmin Cysterskich. Przewodniczy jej prof. dr hab. Andrzej M. Wyrwa - (IH UAM w Poznaniu).
Wytyczony z inicjatywy Fundacji Kultury w 1993 Szlak Cystersów w Polsce obejmuje województwa; dolnośląskie, kujawsko-pomorskie, lubuskie, łódzkie, małopolskie, opolskie, pomorskie, śląskie, świętokrzyskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie. Łączy on dawne i obecne opactwa cysterskie, realizując w ten sposób ideę Rady Europy z 1990 dotyczącą. ochrony i odbudowy dziedzictwa Zakonu Cystersów na Starym Kontynencie.
W Polsce siedziby tegoż zakonu są bardzo liczne. Najwięcej opactw znajdziemy na zachodzie naszego kraju. Integralną częścią Szlaku Cysterskiego jest Pomorska Pętla.
Z obserwacji i przeprowadzonych rozmów z uczestnikami Forum wynika, że w niewielkim stopniu wykorzystuje się do promocji działalność cystersów w Bukowie Morskim. Cystersi bukowscy w najlepszych czasach posiadali 32 wsie i obszar ponad 400 km kw. Zbudowali kościoły, młyny, wiatraki, folusze, stawy rybne, kuźnie, cegielnie. Leżały one na obszarze działalności obecnej Darłowskiej Lokalnej Grupy Rybackiej w Dorzeczu Wieprzy, Grabowej i Unieści. Ich wsie znajdują się teraz w Gminach: Darłowo, Malechowo, Sianów, Sławno, Postomino. Warto też wejść do Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Gmin Cysterskich, któremu przewodniczy burmistrz kuźni Raciborskiej-Rita Serafin. Należy do niego 20 miast i gmin. Niewielka roczna składka wraca w całości w wydawnictwach reklamowych krajowych i zagranicznych. Opracowany kilka lat temu w zarysie Średniowieczny Szlak Cystersów w Gminie Darłowo jest niekompletny, nieoznakowany w terenie i dotyczy zaledwie jednej gminy. Potrzebny jest Szlak Cystersów obejmujący wszystkie gminy, w których cystersi bukowscy mieli swoje posiadłości do czasów reformacji. Mam już pierwszą propozycję jego nazwy. Bukowska Pętka Pomorskiego Szlaku Cysterskiego. Specyfiką bukowskich kościołów pocysterskich stanowi fakt, iż wszystkie są zbudowane w stylu gotyckim. Najlepiej w naszych stronach cysterskie korzenie wykorzystuje wieś Iwięcino.
Leszek Walkiewicz
Darłowo, ED 9/2012
