Echo Darłowa
Darłowianie przed Wojskowym Sądem Rejonowym - Wróg socjalistycznego państwa
6 marca 1953 r. na biurko funkcjonariuszy bezpieczeństwa publicznego trafiła notatka służbowa. Informator donosił, że tego dnia w gospodzie Ligi Morskiej w Kołobrzegu kilku ludzi, jak to określił, w sposób „wulgarny” wypowiadało się o śmierci Józefa Stalina. Dochodzenie wykazało, że jednym z uczestników był Czesław S., ur. 20 sierpnia 1920 r. w Wielkich Liskach pow. Grudziądz. Był on synem leśnika. W 1924 r. rodzina jego przeniosła się do Grudziądza, a następnie do Tczewa. W 1928 r. chłopiec zaczął uczęszczać do szkoły powszechnej. Po jej ukończeniu trafił do szkoły kupieckiej. Wcześniej aż dwukrotnie zmieniał miejsce zamieszkania. Przeniósł się do Czerska, by ponownie znaleźć się w Tczewie. Praktykę odbył w Powszechnym Pomorskim Domu Towarowym.
Po wybuchu wojny wyjechał do Rzeszowa. Pracował na kolei. 1 listopada 1944 r. jako ochotnik wstąpił do I Armii Wojska Polskiego. Znalazł się w I Pułku Zapasowym. Do cywila zwolniono go w listopadzie 1946 r. w stopniu plutonowego. Ponownie zamieszkał w Tczewie. W styczniu 1947 r. wraz z żoną przeniósł się do Sławna. Przez trzy miesiące pracował w Obwodowym Urzędzie Likwidacyjnym. Do grudnia 1947 r. pracował w Państwowej Centrali Handlowej. Na własną prośbę przeniesiono go do Oddziału Morskiej Delegatury w Darłowie. Pracował tam do likwidacji placówki w 1950 r. Od tego czasu aż do 31 marca 1953 r. pracował w jednej z firm handlowych.
Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego wydał 1 czerwca 1953 r. postanowienie o pociągnięciu Czesława S. do odpowiedzialności karnej. Przeciwko niemu sformułowano aż sześć zarzutów. Dotyczyły on m.in. ujawnienia wiadomości stanowiących tajemnicę państwową (art. 4 dekretu z 26 października 1949 r.), niedopełnienie obowiązków służbowych, podjęcie działań zmierzających do uzyskania korzyści majątkowych. Najbardziej absurdalnym zarzutem było publiczne pochwalanie przez niego 6 marca 1953 r. faszyzmu, lżenie prezesa RM ZSRR, poniżanie ustroju Polski Ludowej. Miał on też jakoby zdekonspirować się, że współpracował z organami bezpieczeństwa.
WUBP sporządził akt oskarżenia. 19 czerwca 1953 r. zatwierdził go Wojskowy Prokurator Rejonowy w Koszalinie mjr J. Piotrowicz. Na podstawie postanowienia Wojskowego Sądu Rejonowego w Koszalinie z 7 lipca 1953 r. postanowiono wprowadzić częściową tajność rozprawy.
Rozpoczęcie procesu nastąpił9o 16 lipca 1953 r. WSR w Koszalinie przewodniczył por. Zbigniew Ungechauer. Wspomagali go dwaj ławnicy: plut. MO Henryk Przybylski i plut. Czesław Górny. W rozprawie uczestniczył ppor. Marian Stanik z WPR w Koszalinie. Ogłoszenie wyroku nastąpiło 16 lipca 1953 r. Czesław S. został skazany na 8 lat pozbawienia wolności. Na podstawie postanowienia WSR w Gdańsku z 2 kwietnia 1955 r. udzielono mu przerwy w odbywaniu kary.
Imię i pierwsza litera nazwiska została zmieniona.
Marek Żukowski
Darłowo, ED 2/2002
