Portal informacyjny, największa baza informacji o Darłowie, Darłówku i gminie Darłowo oraz interaktywne plany i mapy.

  SERWIS INFORMACYJNY

  INFORMACJE DLA TURYSTÓW

  BAZA NOCLEGOWA

  MAPY I PLANY

  DZIAŁ OGŁOSZEŃ

  REKLAMA

Auta Retro

REKLAMY

"Lidia" HOTEL SPA w Darłówku
"Lidia" HOTEL SPA w Darłówku

Ogłoszenia Katalog Foto galeria Mapy

 

Darłowo - Darłówko

Miejska Trasa Historyczna

Zamek Książąt PomorskichZamek Książąt Pomorskich

Wprawdzie nie odnaleziono dotychczas dokumentów bezpośrednio odnoszących się do budowy zamku w Darłowie, ale wyniki badań archeologicznych i architektonicznych oraz przesłanki historyczne umożliwiają datowanie powstania zamku na II połowę XIV wieku. Był to okres panowania księcia Bogusława V i Elżbiety, córki króla Kazimierza Wielkiego. Książę w roku 1352 zakupił od bogatej mieszczki darłowskiej - Elżbiety von Behr - wyspę wraz z młynem, z myślą o budowie na niej warowni. Lata 1352-1372 to czas szybko postępujących prac budowlanych. W ciągu tego dwudziestolecia wyrósł na wyspie zamek (I faza), który w swym głównym zarysie przetrwał do dnia dzisiejszego. Dzieło Bogusława V było obiektem tak reprezentacyjnym, że już w roku 1372 odbył się w jego murach zjazd książąt pomorskich - braci i kuzynów Bogusława.

Pierwotny zamek gotycki, usytuowany w południowej części miasta, założono na planie zbliżonym do kwadratu o wymiarach 32 x 34 metry. Dziedziniec otoczony był murem obronnym o wysokości około 14 metrów zwieńczonym blankami. Wjazd do zamku od strony miejskiej prowadził przez most na kanale młyńskim i podzamcze do bramy w murze obronnym skrzydła północnego. Nad bramą nadbudowano strzelnicę i ganek dla straży zamkowej. Zabudowania zamkowe usytuowane były wzdłuż wschodniej i południowej linii muru obronnego. Po wschodniej stronie bramy północnej wybudowano trzypiętrowy budynek mieszkalny dla załogi, połączony w parterze z dużą, czteroprzęsłową salą, przykrytą sklepieniem gwiaździstym, która pełniła rolę sali rycerskiej.

W narożniku południowo-wschodnim posadowiono dwupiętrowy budynek mieszkalny - zwany w źródłach "łącznikiem" (Zwischenbau) - prawdopodobnie przeznaczony dla zarządcy książęcego.

Wysunięta w kierunku południowym trzypiętrowa wieża (o wysokości 23 metrów) z przejazdem na folwark, gospodarcze podzamcze i zastawki do łowienia łososi pełniła funkcje obronne. Miała ona chronić zamek, miasto i port przed niespodziewanym atakiem od południa. Do wieży przylegało dwutraktowe skrzydło południowe - największy i najważniejszy wówczas budynek. Mieścił on na parterze salę reprezentacyjną, w której koncentrowało się życie zamku, a na piętrach pomieszczenia mieszkalne rodziny książęcej. Cała komunikacja w zamku odbywała się poprzez schody biegnące w murze. Do dziś zachowały się dwa ciągi schodów prowadzących z parteru skrzydła południowego do pomieszczeń w wieży: do pierwotnej kaplicy na I piętrze oraz do pomieszczenia straży na II i książęcego skarbca na III piętrze.

Na przestrzeni XV i XVI wieku podejmowano liczne prace nad rozbudową i modernizacją zamku. Pomimo że kolejni Gryfici traktowali Darłowo tylko jako siedzibę czasową, dokładali starań, by zamek nabierał blasku i splendoru godnego książęcej rezydencji.

Pierwszym władcą, który unowocześnił system obronny i rozbudował zamek, był książę Eryk I Pomorski. Działo się to w latach 1449-59, gdy po utracie tronów Skandynawii stary i zgorzkniały, lecz nie mniej wojowniczy, powrócił na swoje dziedzictwo. W obrysie pierwotnych murów obronnych książę wybudował skrzydło zachodnie - dwukondygnacyjne skrzydło mieszkalne - oraz opasał zamek drugim obwodem murów obronnych (II faza). Mury te stanowiły być może przedpiersie wałów, na których -jak wiemy z dokumentów - Eryk ustawił armaty w czasie zatargu z mieszczanami darlowskimi.

Małe rozmiary dziedzińca były prawdopodobnie przyczyną dokonania przez księcia Bogusława X kolejnej rozbudowy zamku. Około roku 1480 rozebrano wybudowane przez Eryka skrzydło zachodnie. Od zewnątrz, na całej długości zachodniego muru obwodowego, dostawiono nowe, podpiwniczone, trzykondygnacyjne skrzydło tzw. wieprzańskie (III faza). Było to odtąd reprezentacyjne skrzydło mieszkalne, nazywane również domem księżnej Zofii - "Białej Damy" darłowskiego zamku. Mieściło ono na parterze pomieszczenia gospodarcze, a na I i II piętrze apartamenty dworskie. Aby zwiększyć wymiary dziedzińca, książę rozebrał także wewnętrzny trakt skrzydła południowego, które straciło na znaczeniu - stało się siedzibą zarządcy zamku i załogi rycerskiej.

Zamek był jednak wciąż za mały dla rosnących potrzeb dworu książęcego. Inicjatorem kolejnej rozbudowy, znacznie zmieniającej sylwetę zamku, był w I połowie XVI wieku książę Barnim XI (IV faza). Za jego panowania skrzydło wschodnie nadbudowano o dwie kondygnacje. Powstały w ten sposób: sala reprezentacyjna na I piętrze (zwana także salą przyjęć lub taneczną) i zespół apartamentów mieszkalnych na II piętrze.

Równocześnie zlikwidowano fragment dawnego budynku, usytuowanego w narożniku północno-wschodnim, wznosząc na jego miejsce wieżową klatkę schodową, a salę rycerską przedłużono o jedno przęsło w kierunku północnym. Skrzydło południowe podniesiono o jedno piętro oraz dobudowano doń spiralną klatkę schodową. Również wieża uległa podwyższeniu o dwie kondygnacje użytkowo-obronne (do wysokości 26 metrów).

Prace budowlane zainicjowane przez Barnima XI były ostatnią, gotycką w swym charakterze fazą rozbudowy zamku. Średniowieczny zamek w ostatecznej formie z I połowy XVI wieku składał się z trzech skrzydeł: wschodniego, południowego i zachodniego (wieprzańskiego) oraz wieży bramnej, przez którą łączył się z gospodarczym podzamczem od strony południowej.
Następny etap rozbudowy zamku podjął około roku 1571 książę Jan Fryderyk (1542-1600). Etap ten ograniczał się do wzniesienia po zewnętrznej stronie północnego muru obwodowego, w miejscu dawnej bramy północnej, czterokondygnacyjnego budynku bramnego z wystrojem renesansowym (V faza). Ten niepodpiwniczony budynek mieścił w przyziemiu przejazd bramny (w kierunku miasta) i pomieszczenia gospodarcze.

Na I piętrze znajdowała się tzw. mała jadalnia, a na II piętrze - sypialnia. Ostatnią kondygnację zajmowała prawdopodobnie pracownia krawiecka lub mieszkanie krawca zamkowego. Wzniesienie skrzydła północnego spowodowało przesunięcie fosy i budowę nowego mostu zwodzonego, łączącego zamek z miastem. Ostatnim księciem, który odbudował zamek po pożarze w 1624 r. był Bogusław XIV.

W czasie remontu skrzydła wschodniego w pomieszczeniach na II i III piętrze (sala "przyjęć" i "zielona") wybito duże otwory okienne w murze obronnym. W sali "rycerskiej" zrezygnowano z odtworzenia sklepienia gwiaździstego, zastępując je stropem belkowym. Salę przystosowano do pełnienia funkcji sakralnej i od 1639 do 1805 roku służyła wiernym jako kaplica zamkowa p.w. św. Elżbiety. Bogate wyposażenie kaplica zawdzięczała księżnej Elżbiecie, żonie Bogusława XIV, która po śmierci męża w 1637 roku przejęła zamek i okręg darłowski jako swoje wdowie uposażenie i tu aż do śmierci wiodła skromny i pobożny żywot.

 

Kościół pw. NMPKościół Mariacki

W roku 1321 biskup kamieński Konrad (1318-1322) przekazał patronat kościoła w Darłowie braciom Święcom: Piotrowi i Jaśkowi oraz synowi Piotra - Wawrzyńcowi. Rok ten uważa się za początek budowy kościoła NMP Wniebowziętej, zwanego kościołem mariackim.
W roku 1394 książę zachodnio-pomorski Bogusław VIII przekazał fundację na rozbudowę kościoła mariackiego. Wybudowano wtedy wieżę kościelną, a w XVI wieku zakrystię i kaplice boczne.

Kościół nawiedzały pożary w latach: 1589, 1624, 1679 i 1722. W pożarze w roku 1679, powstałym od pioruna, spaliło się całe wnętrze kościoła wraz z wieżą.

Od 1535 roku do zakończenia działań wojennych w 1945 roku, kościół należał do protestantów, którzy w większości zamieszkiwali tereny Pomorza. W tym czasie w świątyni dokonano wielu zmian architektonicznych, m.in. w 1897 roku wstawiono przed chórem i bocznymi nawami drewniane balkony.

Po zakończeniu II Wojny Światowej, wraz z osadnikami, do miasta przyjeżdżali także katoliccy duchowni.14 sierpnia 1945 roku Franciszkanie z Prowincji Matki Bożej Niepokalanej objęli kościół i 1 września tegoż roku dokonano jego poświęcenia.

Od 1974 roku rozpoczęto regotyzację kościoła. Usunięto dostawione balkony wraz z drewnianą klatką schodową, odbito tynki ze sklepień żebrowych w nawie głównej, a w nawach bocznych i kaplicach usunięto tynki z filarów. Odsłonięto wnęki i dwa portale gotyckie a także średniowieczne, dobrze zachowane malowidła ścienne.

Na uwagę w kościele zasługują: kunsztownie rzeźbiona renesansowa ambona z 1684 roku, cztery barokowe obrazy z pierwszej połowy XVIII wieku, sześć portretów Apostołów z końca XVII wieku, renesansowa misa chrzcielna z XVI wieku, barokowy krucyfiks i tabernakulum z XVII wieku, barokowe stalle z XVII wieku, mosiężny żyrandol z aniołem z przełomu XVII i XVIII wieku oraz prospekt organowy z 1853 roku.

Jednym z najbardziej wartościowych elementów wyposażenia znajdujących się w darłowskim kościele był ołtarz składający się z 27 srebrnych płyt. Niestety, w 1945 roku, ołtarz, w niewyjaśnionych do tej pory okolicznościach zaginął. Odnalazło się tylko 8 płyt. Aktualnie można je oglądać w słupskim muzeum.

Do najciekawszych zabytków kościoła należą sarkofagi książąt pomorskich: Eryka I, księcia pomorskiego i króla Danii, Szwecji i Norwegii; Elżbiety, księżniczki duńskiej, zmarłej w 1653 roku oraz księżnej Jadwigi, córki Elżbiety Duńskiej.

 

Kościół pw. św. GertrudyKościół Świętej Gertrudy

Jest to wyjątkowy na całym Pomorzu kościół gotycki. Współcześni historycy nie są zgodni co do nazwiska jego fundatora. Niektórzy naukowcy datują jego budowę na lata 1450 -1460, czyli na okres pobytu króla Eryka w Darłowie (1449 -1459).
Kościół św. Gertrudy widoczny jest na mapie Lubinusa ukończonej w roku 1618. Kolejne wzmianki z 1655, 1734, 1781 r. dotyczą dobudówek i jego wyposażenia.

Ta niegdyś ceglana, obecnie otynkowana budowla nawiązuje do wyglądu Grobu Świętego. Król Eryk był w roku 1424 z pielgrzymką w Ziemi Świętej, gdzie został mianowany rycerzem Grobu Świętego. Można więc przypuszczać, że Eryk budował tę kaplicę jako miejsce swojego pochówku, lecz nie została ona na czas skończona.

Najstarsza wzmianka o kaplicy św. Gertrudy pochodzi z 1497 roku, kiedy Darłowo nawiedziła największa w historii powódź, połączona z sejsmiczną falą morską. Wtedy to pod wzgórze, na którym wznosi się świątynia, fale wyrzuciły statek.

Kościół Gertrudy jest niemal rotundą. Zbudowano go na centralnym sześciokątnym planie, z dwunastokątnym niższym obejściem, o bokach na przemian dłuższych i krótszych. Budowlę oplatają schodkowe skarpy.

Kościół przykrywa dach dwunastospadowy, stromy, kryty gontem. W centralnej partii dachu mieści się sześcioboczna wieżyczka z bardzo wysokim ostrosłupowym hełmem, zwieńczonym kulą, krzyżem i kogutem.

Naprzeciw ołtarza znajduje się pięć balkonów, których balustrady zdobione są malowidłami cechu szewców i czterech ewangelistów - świętych: Mateusza, Marka, Łukasza i Jana.
Na uwagę zasługuje neobarokowy prospekt organowy z 1912 roku i organy z 1860 r. Na przedpiersiach ław znajdują się malowane herby miasta i najbogatszych cechów kupców i browarników z roku 1733 oraz świętych Piotra i Pawła, a także Lutra i Melanchtona. Patronką kościoła jest święta Gertruda. Była opatką klasztoru w Niwelles koło Brukseli, założonego przez jej matkę Idubergę. W roku 647 została przełożoną klasztoru. Kanonizowano ją w roku 857. Jest patronką żeglarzy, podróżnych, opuszczonych, bezdomnych i zmarłych oraz, według wiary ludowej, pokutujących dusz.

 

Kościół pw. św. JerzegoKościół Świętego Jerzego

Trzecim z zachowanych średniowiecznych kościołów w Darłowie jest murowany, otynkowany kościół pod wezwaniem św. Jerzego. Na przedmieściu Koszalińskim w pobliżu targowiska i dawnej basztowni w XV wieku postawiono jednonawową, oszkarpowaną budowlę z wieżą na planie kwadratu od zachodu.

Poświęcony powtórnie w 1502 roku przez biskupa Marcina Karith został odnowiony w roku 1599 i w XVII wieku. Tego typu szpitalne kościoły budowano poza murami miasta ze względu na rozprzestrzenianie się zaraz i chorób przywleczonych ze wschodu.

Do tego kościoła należały dwa szpitale: Ducha Świętego, w którym przebywali ludzie biedni i chorzy, oraz św. Jürgena, służącego głównie trędowatym. W roku 1680 i w latach późniejszych w otoczeniu kościoła stało 30 lepianek z gliny, krytych trzciną, w których mieszkali chorzy i zniedołężniali. Wokół lepianek znajdowały się niewielkie ogródki warzywne.

Szpitalem Ducha Świętego opiekował się żeński zakon kartuzek. Do modlitwy nawoływano uderzeniem dzwonu, który w roku 1623 przeniesiono tu z kościoła św. Gertrudy. Biedni, którzy zamieszkiwali lepianki, często sprzątali darłowski rynek albo pracowali jako grabarze i karawaniarze. Obecnie kościół św. Jerzego należy do zakonu franciszkanów i jest filialnym kościołem NMP.

Z nowej bramy miejskiej do Darłówka biegła droga na grobli (obecnie ul. Morska). Około 150 metrów od tej bramy, w kierunku Darłówka po lewej stronie drogi stał kościół p.w. św. Mikołaja, patrona żeglarzy, rybaków i dzieci. We wszystkich miastach morskich i leżących w pobliżu morza budowano kościoły i kaplice p.w. św. Mikołaja. Pierwsza wzmianka o tym kościele w Darłowie pochodzi z roku 1491 Widać go na mapie Lubinusa z roku 1618. Najprawdopodobniej został zniszczony w czasie wojny trzydziestoletniej.

 

Brama KamiennaBrama Wysoka

XIV-wieczna baszta, zwana też Bramą Kamienną albo Murowaną daje wyobrażenie o wyglądzie dawnych murów obronnych choć przez wieki zmieniła swój wygląd i charakter. Budowa murów obronnych nie tylko podnosiła walory obronne miasta, ale wzmacniała jego polityczny prestiż. Obecny wygląd brama Wysoka zawdzięcza remontowi, jaki przeprowadzono ostatnio w 1732 roku. Data ta jest uwieczniona za pomocą żelaznych prętów na elewacji od strony miasta. Zbudowana z cegły w układzie wendyjskim, w górnej partii polskim, zwieńczona jest czterospadowym namiotowym dachem. We wnętrzu zachowały się otwory strzelnicze. Z bramy Wysokiej miejskie straże obserwowały całe miasto i okolicę oraz alarmowały mieszkańców w razie pożaru lub innego niebezpieczeństwa.

 

Pomnik rybakaPomnik Rybaka

Pomnik pełniący także rolę fontanny znajduje się niemal w centrum starego miasta, tuż obok ratusza. Pomnik ten został zaprojektowany przez znanego niemieckiego artystę - Wilhelma Grossa, w 1919 roku. Fundatorami Rybaka, zdobiącego dziś darłowski rynek była znana i jedna z najbogatszych w mieście rodzina Hemptenmacherów. Członkowie tej familii byli właścicielami znaczącej na Bałtyku floty żaglowców i statków handlowych. Cokół, na którym stoi Rybak z czterech stron otaczają spiżowe tablice przedstawiające na płaskorzeźbach sceny z życia mieszkańców Darłowa. Tablica od strony ratusza przedstawia rycerza wskazującego teren, gdzie powstać ma miasto. Obok niego skryba i robotnicy kopiący fosę mającą okrążać warowny gród. Od strony północnej artysta przedstawił dokerów pracujących przy załadunku żaglowca. Na wschodniej tablicy widnieje unosząca się na falach hanzeatycka koga. Na ostatniej płaskorzeźbie, skierowanej na stronę południową pokazany jest pasterz pilnujący stada owiec i kobieta pasająca gęsi. Gęsie mięso, a szczególnie wątróbki były najlepszym produktem eksportowym Darłowa.

 

RatuszGotycki Ratusz

Stary ratusz, który stał w centralnym miejscu rynku spłonął doszczętnie podczas wielkiego pożaru w 1722 roku. Dotychczasową siedzibę władz miejskich przeniesiono do gruntownie przebudowanych hal targowych, położonych niedaleko kościoła mariackiego, które od 1725 roku do dnia dzisiejszego oficjalnie pełnią rolę miejskiego ratusza. Wnętrze nie ma charakteru zabytkowego ani zabytkowego wyposażenia. Na uwagę zasługuje pozostały po poprzednim ratuszu renesansowy portal, znajdujący się nad drzwiami wejściowymi.

Przedstawia on herb miasta - gryfa z ogonem ryby i napisem po łacinie:
"Haec civitas locata A-o Chri MCC privillegiis adaucta MCCCXII. Terignibus cremata 1589, 1624, 1648. Toties resuscitata Deo duciqgrata sisperpetim beata. Cresce flore civitas. Te Deus felicitet dux diu te protegat. Sed pron dolor flammis interumdevastata anno 1675 et 1722 et hicdomus publica noviter exstructa a-o 1725 sit ultimum".

W polskim tłumaczeniu tekst ten oznacza:
"Miasto to założone w 12 (ostatnie cyfry daty nie zostały umieszczone, gdyż nie są dokładnie znane) roku po Chr., powiększono w 1312 roku. Trzy razy spłonęło:1589, 1624, 1648. Tyleż razy odżyło. Bogu i księciu miłe, bądź zawsze szczęśliwe. Rośnij grodzie, rozkwitaj. Bóg niech cię uszczęśliwia, książe niech cię długo osłania. Lecz o rozpaczy, znowu zniszczone ogniem w roku 1675 i 1722. A ten ratusz na nowo odbudowany w roku 1725 niech będzie po raz ostatni".

 

Latarnia morskaLatarnia

Najdalej na wschód wysuniętą latarnią morską zaliczaną do Wybrzeża Zachodniego jest latarnia w Darłówku nadmorskiej dzielnicy miasta, zbudowana u nasady falochronu wschodniego u ujścia Wieprzy do Morza Bałtyckiego.

Ranga portu Darłowo wzrosła gdy miasto znajdowało się pod panowaniem Prus. Rozbudowa portu przyczyniła się do wzmożenia ruchu statków handlowych i rybackich, a to spowodowało potrzebę zapewnienia im większego bezpieczeństwa. Pierwsza wzmianka o darłowskiej latarni morskiej pochodzi z 1715 roku, kiedy to władze miasta zarządziły ustawienie świateł po obu stronach ujścia Wieprzy. Nie zachowały się jednak żadne szczegółowe informacje dotyczące tych budowli. Wiadomo, że dopiero w 1885 roku została wzniesiona u nasady falochronu wschodniego parterowa, nieduża stacja pilotów statków. Był to niewysoki budynek zbudowany z czerwonej cegły, do którego przylegała wieża zbudowana na kwadracie. Tam właśnie, na drugim piętrze swoje pomieszczenie mieli piloci.

Zadaniem pilota było obserwowanie redy portu oraz obsługa latarni wskazującej światłem drogę do portu przypływającym statkom.
Lampa z dużą soczewką była umieszczona w oknie na wysokości ponad 12 metrów. Widzialność smugi świetlnej dochodziła w dobrych warunkach nawet do 6 mil morskich.

Na przełomie XIX i XX wieku latarnia przeszła szereg modernizacji. Wymieniono w lampie soczewki i zwiększono moc oraz kolor źródła światła. Od 1904 roku lampa na wieży świeciła ostrym, białym i przerywanym światłem.

W 1927 roku wieżę podwyższono o jedno piętro. Budowlę zwieńczono białą stalową kopułą, do środka której przeniesiono źródło światła. Od tamtej pory wygląd zewnętrzny całej budowli do dzisiejszego dnia ulegał tylko kosmetycznym zmianom. Dziś wysokość wieży wynosi 22 metry, a zasięg światła wskazującego drogę do portu sięga blisko 30 kilometrów.

Auta Retro

strona główna

o nas

reklama

kontakt

Serwis informacyjny o Ziemi Darłowskiej

infopomorze.pl | iwczasy.pl | plan.darlowo.pl | plan.dabki.info | plan.wicie.info
mapa.gmina.darlowo.pl

 

 

 

Wszelkie prawa zastrzeżone. © 2005-2009 www.infodarlowo.pl, www.infopomorze.pl