Echo Darłowa
Świeta Góra Darłowska
Znane są prawie wszystkim Święte Góry Słowian: Rowokół, Polanowska i Chełmska. Natomiast mało kto wie, również wśród przewodników, że w Darłowie również istniała Święta Góra. Związana była z klasztorem kartuzów w latach 1407 - 1534. Dzisiaj jest to zapomniany punkt topograficzny, liczący zaledwie kilkanaście metrów nad poziom morza. Góra wyrasta stromo nad podmokłym terenem Grabowej Strugi i znajduje się w pobliżu obecnej oczyszczalni ścieków i radionamiernika dla samolotów (to taka okrągła niewysoka budowla, położona na po prawej stronie drogi z Darłowa do Dąbek). Wzniesienie to, dające przybyszom suchy i bezpieczny teren, otoczone przez bagniska, zamieszkane było już na początku naszej ery. Potwierdziły to przypadkowe znaleziska. W roku 1930 odkryto tu cmentarzysko szkieletowe z wczesnego okresu rzymskiego I/II wiek nowej ery. Odkryto wówczas dwa groby, z których każdy wyposażony był w naczynia i zapinki z brązu z nakładkami srebrnymi. Zostały one zabezpieczone przez Karla Rosenowa kustosza darłowskiego muzeum. (Zapinki znajdują się do tej pory w Muzeum w Koszalinie). We wczesnym średniowieczu na południowym stoku góry osiedlili się Słowianie, zakładając wieś Żurawy. Po raz pierwszy wymieniono ją w odpisie dokumentu z 20 stycznia 1205 roku. Wówczas to książę Świętopełk Wielki, używający tytułu księcia całego Pomorza, nadaje w Darłowie w obecności księcia szczecińskiego Barnima I, swego syna pierworodnego Mściwuja II, komesa Dobigniewa i swych wasali biskupowi kamieńskiemu Sygwinowi i jego następcom majętność w postaci wsi Żyrawa i Żukowo w ziemi darłowskiej z pełną władza dominialną. Majętność rozciąga się od morza po rzekę Wieprzę , obejmuje też Żyrawski las i dziesięciny z połowów łososia w Wieprzy. Oryginał dokumentu zaginął, a niektórzy znawcy datują go na rok1215. Faktem jest, ze zarówno Żukowo jak i Żyrawa należały do biskupów kamieńskich przez kilkadziesiąt lat. W roku 1324 wieś Żyrawa, znowu należała do miasta Darłowa. Później wieś opustoszała. Niecałe sto lat później, bo w 1407 roku na tych terenach u podnóża góry osiedlili się kartuscy mnisi. Stało się tak ,dzięki nadaniom księżnej Adelajdy, wdowy po Bogusławie V oraz książąt Warcisława VII, Bogusława VIII i Barnima V. W XV wieku klasztor przeżywał pomyślny rozkwit. Kartuzi osuszyli bagna wokół klasztoru i założyli na pobliskiej górce cmentarz. Wraz z małą kaplicą. Teren nazwano Świętym Polem. Zmarłych grzebano bezimiennie, a jedynym znakiem ich przynależności do zakonu kartuzów był wbity w ziemię czarny rydel. W ten sposób pagórek otrzymał nazwę Świętej Góry. Na obszarze należącym do klasztoru, a być może na świętej Górze spoczęły doczesne szczątki: księżnej Adelajdy, księcia Bogusława IX, Bogusława VIII. W okresie późniejszym nazwę Świętej Góry zastąpiono określeniami: Góra Milczenia, Góra Cierniowa, Lisia Góra. Święta Góra koło Darłowa pojawia się również w dokumencie z 1497 roku. Mówi się tam m.in. o wyrzuceniu jednego ze statków w czasie największej powodzi, połączonej z wielkim sztormem na Świętą Górę przy klasztorze kartuzów Korony Maryjnej. Według podań miał tam również spoczywać szwedzki lub rosyjski generał. Gdy śmiałkowie otworzyli jego grobowiec ujrzeli w nim szkielet z zardzewiałym mieczem u boku. ( pisał o tym Karl Rosenow). Wraz z wprowadzeniem reformacji zlikwidowano klasztor darłowskich kartuzów w 1534 roku. Grunty klasztorne przekazano miastu, a obiekt klasztorny stał się własnością książąt zachodniopomorskich. Ostatnie wzmianki o podniszczonych budynkach byłego klasztoru pochodzą z polowy XVIII wieku. Na terenach byłego klasztoru postawiono zabudowania fabryki obuwia „Alka”. Natomiast Święta Góra kryje jeszcze wiele tajemnic. Przeprowadzenie wykopalisk archeologicznych, zapewne wyjaśniło by kilka z nich. O Świętej Górze w Darłowie, mówił na sesji naukowej w SDK w Sławnie historyk i etnolog Arkadiusz Słabig. Jego referat oraz jeszcze kilkanaście innych opublikowano w książce pt. „Sławno i Ziemia Sławieńska historia i kultura”. Można ja kupić w sławieńskim Domu Kultury.L. Walkiewicz
Darłowo, ED 8/2002
